Niskopodłogowa rewolucja w Nowej Hucie

Stało się – PESA dokonała niemożliwego i dosłownie dwa dni przed końcem 2015 roku dostarczyła ostatnie dwa krakowiaki. MPK dzięki temu nie straci ani złotówki z dofinansowania unijnego, a pasażerowie mogą cieszyć się coraz większą ilością niskopodłogowych tramwajów na ulicach miasta. Dostawa krakowiaków w szczególności odczuwalna jest w Nowej Hucie, za sprawą skierowania ich na wszystkie brygady linii „4”. Co więcej, kilka wozów, wraz z bombardierami NGT8, zaczęło też gościć na „52” i wszystko wskazuje na to, że i tutaj z czasem będzie tylko lepiej.

Warto zwrócić uwagę, że ta dostawa niskopodłogowców jest pierwszą w historii (!), która od początku była organizowana z myślą o Nowej Hucie. Poniżej postaram się udowodnić tę tezę, śledząc na przestrzeni lat jak zmieniał się rozdział taboru niskopodłogowego. Zmian było tysiące, więc skupię się tylko na „kamieniach milowych”. Dodatkowo, skupię się na dniach powszednich, bo to one zwykły najlepiej ukazywać tak pozytywne, jak i negatywne tendencje.

Początek dostaw: NGT6 I serii (1999-2000)

Pierwsze 14 bombardierów trafiło do Krakowa w latach 1999-2000. Po początkowych gościnnych wizytach na innych liniach, w październiku otwarto trasę na Kurdwanów – i od tej pory NGT6 kursowały w dni powszednie wyłącznie na „24” (Kurdwanów – Bronowice).

W latach 2000-2003 NGT6 zdominowały linię „24” (zaznaczoną na czerwono).

NGT6 II serii (2003)

Kolejne 12 bombardierów dotarło do nas trzy lata później i… zostały skierowane na „6” (Kurdwanów – Salwator). Mocno kontrowersyjne rozwiązanie zważywszy na to, że dzięki temu Kurdwanów miał wyłącznie bombki – i to na dwóch liniach – podczas gdy wiele innych rejonów Krakowa wciąż było skazanych na stare, wysokopodłogowe tramwaje. Parę NGT6 pojawiało się w dni powszednie również na „3”, jednak potem z tego zrezygnowano. Symbolicznie zagościły później na „8”.

Wszystko albo nic: Kurdwanów miał dwie linie w NGT6 („6”, „24”), podczas gdy inne osiedla mogły tylko obejść się smakiem.

Rodzina linii „3x” (2005)

W 2005 roku MPK przygotowało reformę linii kurdwanowskich. Zamiast „6” i „24”, do wspomnianego osiedla pojechały tramwaje „32”, „34”, „36” i „38”. Więcej o rodzinie linii „3x” możecie przeczytać tutaj, na potrzeby tego artykułu najważniejsze jest, że Przewoźnik sam przyznał iż zmiana była spowodowana chęcią rozszerzenia zasięgu bombardierowych linii z Kurdwanowa. Doszło jednak do absurdu, bo oto Kurdwanów dostał wszystkie trzy niskopodłogowe linie w Krakowie – NGT6 trafiły na linie: „34” (Kurdwanów – Krowodrza Górka), „36” (Kurdwanów – Salwator) i „38” (Kurdwanów – Bronowice). Tylko na „32” (Kurdwanów – Cmentarz Rakowicki) bombek już zabrakło, zresztą ówczesny stan torowiska w ulicy Lubicz i tak to uniemożliwiał.

Jeszcze bardziej wszystko albo nic. Kurdwanów dostaje trzy niskopodłogowe linie, inne osiedla żadnych.

Czemu NGT6 nie trafiły na inne trasy? MPK mogło się tłumaczyć stanem torowisk, lecz przecież bombardiery i tak po nich kursowały, bo linie „34”, „36” i „38” zasięgiem obejmowały sporą część miasta. Tory na ul. Podwale czy (ówczesnej) trasie do Krowodrzy Górki były w tak samo tragicznym stanie, niezależnie czy jechał po nich tramwaj z Kurdwanowa, Bieżanowa czy Borku Fałęckiego.

NGT6 III serii (2007)

W 2007 dostarczono kolejne 24 bombardiery, otwarto również nową trasę wzdłuż ul. Pawiej. Do Kurdwanowa powróciły „6” i „24”, a „32”, „36” i „38” uległy likwidacji. MPK miało już 50 niskopodłogowców, więc zaczęło je posyłać gdzieś indziej niż Kurdwanów. Po zakończeniu dostaw i kilku przetasowaniach, w 2008, bombki gościły w całości na liniach: „6” (Kurdwanów – Salwator), „8” (Borek Fałęcki – Bronowice Małe), „24” (Kurdwanów – Bronowice), a także części brygad „2” (Cmentarz Rakowicki – Salwator), „3” (Nowy Bieżanów – Krowodrza Górka) i „34” (Kurdwanów – Krowodrza Górka). Początkowo w 2007 jeździły również na „12” (Krowodrza Górka – Bronowice Małe), jednak po zamieszaniach z trasą i ostatecznym skróceniu do Dworca Towarowego, przestały się na niej pojawiać.

I tak zaczyna się podział na równych oraz równiejszych. Kolor żółty oznacza linie na których część brygad była niskopodłogowa.

Rozdysponowanie taboru było mocno kontrowersyjne: podczas gdy Kurdwanów miał dwie i pół linii w bombardierach, a i Bronowice miały dwie, wiele innych regionów wciąż nie mogło nawet pomarzyć o jakiejkolwiek namiastce nowoczesności. To w 2007-2008 zarysował się również po raz pierwszy wyraźny podział na wschód i zachód: MPK broniło się nogami i rękami przed skierowaniem jakichkolwiek bombardierów do Nowej Huty. Oficjalne powody? Brak wystarczającej ilości taboru (choć na wielu ciągach na zachodzie były już po dwie linie w bombardierach) oraz stan torowisk (choć np. nie przeszkadzało im puszczanie NGT6 po zniszczonym torowisku w ul. Podwale).

W tym czasie w Krakowie gościły już niskowejściowe N8S-NF. Jednak z racji swej dwukierunkowości, dość często zmieniały linie na których kursowały, głównie przydając się w czasie remontów do nawracania w miejscach bez pętli. Dopiero pod koniec 2008 zawitały one na nowohucką „5”.

Tunel KST (2008-2009)

W grudniu 2008 otwarto tunel tramwajowy pod Dworcem Głównym. Pojechała nim nowa linia „50” (Kurdwanów – Krowodrza Górka), a kilka tygodni później, pod koniec lutego 2009, dołączyło do niej szczytowe „51” (Nowy Bieżanów – Dworzec Towarowy). Oczywiście trafiły na nie bombardiery (choć z czasem „51” zaczęło być podbijane przez N8S-NF). W maju 2009 nastąpiła zaś rewolucja: „5” również została skierowana przez wspomniany tunel, a MPK skierowało na część jej brygad bombardiery NGT6 – pozostałe były dalej obsługiwane przez niskowejściowe N8S-NF.

Namiastka sprawiedliwości…? (kolor żółty oznacza: obsługę bombardierami części brygad lub tylko w określonych porach dnia jak w przypadku szczytowej „51” lub obsługę linii przez wozy N8S-NF.)

Przewoźnikowi chyba jednak taki stan za bardzo przeszkadzał i w 2011 bombki z „piątki” zniknęły, zostawiając ją tylko z niskowejściowcami. A zatem, po dwóch latach dobroci, Huta oto znów pożegnała się z bombardierami i cofnęła się do taborowego średniowiecza.

Rewolucja NGT8 (2012)

Na pierwsze ocieplenie sytuacji musieliśmy czekać aż do jesieni 2012. Wtedy do Krakowa zaczęły dojeżdżać nowe i dłuższe od swoich poprzedników wagony NGT8. I choć w kuluarach mówiło się, że mają pójść na linię do Ruczaju (otwartą pod koniec 2012), to ku zaskoczeniu wszystkich trafiły na hucką „14” (Mistrzejowice – Bronowice). Skąd taka decyzja? Nieoficjalnie mówi się, że nie była to nagła zmiana nastawienia MPK do Huty, a jedynie „odgórny przykaz” od jednego z Vice-prezydentów. Najważniejsze jednak, że w końcu bombki zawitały do wschodniej części Krakowa na stałe. Wciąż jednak łatwo dało się odczuć podziały: wystarczy spojrzeć na powyższą grafikę, by dostrzec, że praktycznie wszystkie czarne obszary (bez żadnej linii, nawet niskowejściowej) leżały w Hucie…

W kwestii taboru niskowejściowego (N8S-NS oraz dodane w międzyczasie EU8N) również można mieć mieszane uczucia. Wprawdzie kilka kursowało na „5”, lecz pozostałe obsługiwały właściwie tylko trasy poza Nową Hutą: „2” (Cmentarz Rakowicki – Salwator), „11” (Mały Płaszów – Czerwone Maki) i „20” (Mały Płaszów – Bronowice), pojawiły się też na kilku innych (nawet „50”). A przecież samo MPK ogłaszało, podczas tworzenia EU8N, że będą to „tramwaje niskowejściowe dla Nowej Huty”…

Stan obecny (2016)

Dzięki dostawom krakowiaków sytuacja wreszcie zaczęła zbliżać się do normalności. PESY poszły przede wszystkim na wszystkie brygady „4”, lecz również niektóre „52” (na „pięćdziesiątce dwójce” razem z bombardierami NGT8). I choć niesamowicie się cieszę, to gdzieś tam chce się zapytać – czy nie można było tak od razu? Czy naprawdę musieliśmy czekać 16 lat, by rozdział taboru niskopodłogowego stał się w miarę sprawiedliwy? Niemniej dziś warto się tylko cieszyć – a dostęp do niskopodłogowych tramwajów na pewno doceniają już mieszkańcy.

Sporo jest jeszcze za to do zrobienia w kwestii wagonów niskowejściowych (N8S-NF, EU8N). Rozumiem, że na Ptaszyckiego czy do Pleszowa bombardiery nie powinny wjeżdżać ze względu na stan torowiska. Lecz EU8N? To są wiekowe, kilkudziesięcioletnie wagony, tyle, że odmłodzone dzięki remontowi i wstawieniu członu niskowejściowego. Czyż zatem nie byłyby idealne na linie „16” i „21” (tę drugą w szczególności, bo od czasu skierowania „szesnastki” na Ptaszyckiego, notuje spore zapełnienia)? Skierowanie na nie wozów EU8N dałoby dostęp do niskowejściowców sporej części Nowej Huty.

Czego i sobie i Wam życzę, na ten Nowy Rok!

Jacek „Kaszmir” Mosakowski

PS. Niełatwo jest opracować rozdział taboru na przestrzeni kilkunastu lat. Starałem się jak mogłem, i choć mam nadzieję, że udało się uniknąć nieścisłości, jakieś mniejsze zawsze mogły się trafić. Przy pracy nad artykuł bardzo pomocne okazały się artykuły ze stron: PSMKMS (link 1, link 2) oraz KMK (link 1, link 2).

Reklama