Jak oni cięli: legendarne „119”

Linie autobusowe jak to linie autobusowe – powstają, są zmieniane, niektóre likwidowane. Dziś jednak artykuł o linii, której zniknięcie spowodowało olbrzymie emocje i, mimo że miało to już miejsce 20 lat temu (!), do dziś potrafi wracać jako temat dyskusji. „119” jest też warte wspomnienia bo przez chwilę w latach dziewięćdziesiąt kursował na niej… autobus piętrowy.

Rok 1994, dwupiętrowy autobus na „119” wyjeżdżający z Borku Fałęckiego w kierunku Łagiewnik. Zdjęcie: Janusz Osman, Koło Miłośników Krakowskiej Komunikacji Miejskiej.

„Sto dziewiętnastka” była linią łączącą Borek Fałęcki z centrum Krakowa, po trasie Borek Fałęcki – Zakopiańska – Łagiewniki – Rondo Matecznego – Rondo Grunwaldzkie – Aleje Trzech Wieszczów – Politechnika – Dworzec Główny. Wydawać by się mogło zatem, że dublowała się z tramwajami, tak na Zakopiańskiej czy jako dojazd w rejony Dworca. W przeciwieństwie do komunikacji szynowej łączyła jednak Borek również z Alejami Trzech Wieszczów – a więc jednym z najważniejszych ciągów transportowych w naszym mieście. Po kilkunastu latach istnienia, „119” zostało zlikwidowane w 1999 (a właściwie zawieszone na czas nieokreślony, choć to temat na inną dyskusję), właśnie ze względu na pokrywanie się z tramwajami, utykanie w korkach na Zakopiańskiej oraz ogólne zmniejszenie znaczenia linii.

Z jednej strony, „119” rzeczywiście traciło przez lata na znaczeniu, a pod koniec istnienia było już autobusem kursującym ledwo jeden-dwa razy na godzinę – czego dowodem poniższy rozkład. Wypadało więc słabo, zwłaszcza w porównaniu z „8”, „19” czy „22” jeżdżącymi nawet co 10 minut, każda. Siłą rzeczy więc nie przewoziło jakichś dużych potoków pasażerskich i grupa osób, która koniecznie musiała korzystać ze „sto dziewiętnastki”, była relatywnie mniejsza.

Rozkład „119” z 1999 roku. Źródło: Web Archive.

Z drugiej, choć do Łagiewnik, Kalwaryjskiej czy Dworca Głównego dało się dojechać tramwajami, to już odcięcie tego rejonu od bezpośredniego połączenia z Alejami było dotkliwe dla niemałej grupy osób. Wprawdzie można się przesiąść na autobusy na rondzie Matecznego, jednak trzeba pamiętać że Borek Fałęcki służy za węzeł przesiadkowy dla kilkunastu lokalnych linii, w tym połączeń aglomeracyjnych z Mogilan czy Świątnik Górnych. Ich pasażerowie zatem muszą teraz stawać przed koniecznością dwukrotnej przesiadki co jest raczej mało atrakcyjne, zwłaszcza w porównaniu z bezpośrednim połączeniem zapewnianym choćby przez busy.

Oczywiście – „119” utykało(by) w korkach, a do tego polityka transportowa miasta jest taka, by autobusy nie dublowały tramwajów. Pamiętajmy jednak, że jest wiele wyjątków od tej reguły. „194” z sąsiednich Czerwonych Maków może przez ponad sześć kilometrów pokrywać się z komunikacją szynową – właśnie po to, by połączyć Ruczaj i Kapelankę z Alejami Trzech Wieszczów. Co więcej, w zeszłym roku dostało nawet wzmocnienie w postaci nowej linii „114” z osiedla Pod Fortem i tutaj nie było problemem, że tuż obok jedzie „18” czy „52”.

Gdyby uruchomić dziś z powrotem „119”, z dobrą częstotliwością, linia mogłaby okazać się hitem – tak samo jak dużą popularnością cieszą się wspomniane „114” i „194”. Jednocześnie jednak nie ma się co oszukiwać, szans na to właściwie nie ma żadnych – zwłaszcza biorąc pod uwagę, że w 2015 oraz w 2018 wzmocnieniom uległa oferta tramwajowa w Borku. Tymczasem – na pocieszenie – na jeden dzień w wakacje 2017 „sto dziewiętnastka” wróciła na ulice naszego miasta, będąc częścią Krakowskiej Linii Muzealnej – i wzbudziła istną sensację. Kto wie, może za parę lat doczekamy się jej ponownego występu 😉

Na koniec trzeba też wspomnieć o ciekawostce – tak w skali naszego miasta, jak i Polski – jaką było kursowanie na tej linii autobusu piętrowego. Było to w ramach parotygodniowych testów w 1994, które miały na celu sprawdzić jak takie pojazdy radzą sobie w krakowskich warunkach. Specjalnie na te potrzeby sprowadzono z Zachodu jeden piętrowy pojazd marki MAN, który następnie jeździł właśnie na „119”. Test wypadł raczej słabo – problemem były, bez niespodzianek, wiadukty i różne inne ograniczenia dopuszczalnej wysokości wozów, które bardzo ograniczały liczbę tras na których mogłyby one kursować. Koniec końców nie zdecydowano się na takie rozwiązanie i raczej temat już nie wróci, a po wspomnianych próbach zostały głównie wspomnienia oraz zdjęcia. Ciut więcej o samych testach można poczytać tutaj.

Jacek Mosakowski